Sunday, November 3, 2024
Lenovo

ບັນທຶກເຫດການສຳຄັນທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ລາວ ຕັ້ງ​ແຕ່​ສະ​ໄໝ​ລ້ານ​ຊ້າງ​​ຮອດ​ປັດ​ຈຸບ​ັນ

ພາບ​ປະ​ກອບ

ມີຄົນເຄີຍເວົ້າວ່າ: “ເຮົາຈະມີຄວາມເຂົ້າໃຈຕົວຕົນຂອງເຮົາຍິ່ງຂຶ້ນ ຫາກເຮົາເຂົ້າໃຈປະຫວັດສາດຂອງເຮົາ”ຂ້າງລຸ່ມນີ້ແມ່ນບັນທຶກເຫດການສຳຄັນຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ ສ ປ ປ ລາວ ໃນແຕ່ລະຊ່ວງເວລາ ແຕ່ອາດີດຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ

1353 – 1828 – ສ ປ ປ ລາວ ເຄີຍມີຊື່ວ່າ ລ້ານຊ້າງ “ອານາຈັກລ້ານຊ້າງ” ມີເມືອງຫລວງຕັ້ງຢູ່ທາງພາກເຫນືອ ຂອງລາວ ຊື່ວ່າຫລວງພະບາງ

ໃນສັດຕະວັດທີ 19 ນີ້ເອງ (1800s) ທີ່ເກືອບທັງຫມົດແຜ່ນດິນລ້ານຊ້າງ ຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ການປົກຄອງຂອງ ປະເທດສະຫຍາມ (ປະເທດໄທ) ຈົນຮອດສະໄຫມຝຣັ່ງເຂົ້າມາ

1893 – ປະເທດລາວຕົກເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນຂອງຝລັ່ງ, ເຖິງປີ 1945 ຍີ່ປຸ່ນກໍເຂົ້າມາປົກຄອງໃນໄລຍະຫນຶ່ງ ຈົນສິ້ນສຸດສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II

ພາບ​ປະ​ກອບ

1946 – ປະເທດລາວຖືກປົກຄອງໂດຍຝລັ່ງອີກຄັ້ງ

1950 – ປະເທດລາວກາຍເປັນປະເທດເຄິ່ງປົກຄອງຕົນເອງ ຖືເປັນລັດຫນຶ່ງຢູ່ໃນສະຫະພາບຝລັ່ງອະນຸສາວະລີຂອງທ່ານທູດ ປາວີ (Jean-Marie Pavie) ທີ່ວຽງຈັນ

1954 – ປະເທດລາວໄດ້ຮັບເອກະລາດຢ່າງສົມບູນ ພາຍໃຕ້ລັດຖະທຳມະນູນທີ່ມີເຈົ້າຊີວິດເປັນປະມຸກ. ເກີດມີສົງຄາມກາງເມືອງລະຫວ່າງຝ່າຍສະຫນັບສະຫນູນລະບອບລາຊາທິປະໄຕ ແລະ ຝ່າຍຄອມມູນິດ

ປີ ຄສ 1960– ປະເທດລາວຖືກສະຫະລັດອາເມລິກາໂຈມຕີທາງອາກາດຢ່າງຫນັກນ່ວງ, ເນື່ອງຈາກສະຫະລັດອາເມລິກາ ຕ້ອງການທຳລາຍ ສະຖານທີ່ລີ້ໄພ ແລະ ເສັ້ນທາງປົດປ່ອຍຫວຽກນາມເຫນືອ ດັ່ງທີ່ຮູ້ກັນຢ່າງແຜ່ຫລາຍໃນນາມ “ເສັ້ນທາງໂຮ່ຈີມິນ” ຫລື Ho Chi Minh Trail. ມີການຄາດຄະເນວ່າ ຈຳນວນລູກລະເບີດທີ່ຖືກປ່ອຍຖິ້ມສູ່ຜືນແຜ່ນດິນລາວ ແມ່ນຫລາຍກວ່າຈຳນວນລະເບີດທັງຫມົດທີ່ໃຊ້ໃນ ຊ່ວງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ II

ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວໄດ້ຮັບການສະຖາປະນາຢ່າງເປັນທາງການ ໂດຍພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ເຊິ່ງເປັນພັກການເມືອງພຽງພັກດຽວ. ທ່ານໄກສອນ ພົມວິຫານກາຍເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີ. “ການຫັນສູ່ລະບອບສັງຄົມນິຍົມ” ໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນຂຶ້ນ.

1973 – ຂໍ້ຕົກລົງວ່າດ້ວຍການຢຸດຍິງວຽງຈັນ ລະຫວ່າງ ຝ່າຍຄອມມູນິດ ແລະ ຝ່າຍສະຫນັບສະຫນູນລະບອບລາຊາ. ປະເທດລາວ ຖືກປົກຄອງໂດຍຝ່າຍຄອມມູນິດຢ່າງສົມບູນ

1975 – ເຈົ້າຊີວິດສະຫວ່າງ ວັດທະນາສະຫລະລາຊບັນລັງ, ຈາກນັ້ນ ທ່ານກໍຖືກຈັບກຸມໂຕ ແລະ ເສຍຊີວິດໃນຫ້ອງຂັງ. ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ ປະກາດເອກະລາດຢ່າງສົມບູນ, ໂດຍມີພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ເປັນພັກການເມືອງທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມ ກົດຫມາຍພຽງພັກດຽວ. ທ່ານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ກາຍເປັນນາຍົກລັດທະມົນຕີ. ປະເທດລາວເລີ່ມຕົ້ນຫັນສູ່ລະບອບສັງຄົມນິຍົມ

1986 – ສ ປ ປ ລາວ ເປັນປະເທດຫນຶ່ງທີ່ບໍ່ທັນມີລັດຖະທຳມະນູນ ແລະລະບຽບກົດຫມາຍ, ລະບົບເສດຖະກິດແມ່ນວາງແຜນຈາກສູນກາງ ແລະ ສິດເປັນເຈົ້າຂອງພາກເອກະຊົນຍັງຈຳກັດ. ຍ້ອນສະພາບຄືແນວນີ້ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຜົນຜະລິດຫລຸດຫນ້ອຍຖອຍລົງ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດມີການຂາດແຄນສະບຽບອາຫານ

1979 – ການຂາດແຄນສະບຽງອາຫານ ແລະ ການອົບພະຍົບລີ້ໄພຂອງຄົນລາວໄປປະເທດໄທກວ່າ 100,000 ຄົນ ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານເລີ່ມທົບທວນວິທີການ. ມີການອະນຸຍາດໃຫ້ເອກະຊົນບາງພາກສ່ວນລົງທຶນໃນຂະແຫນງກະສິກຳ. ການລົ້ມສະຫລາຍຂອງສະຫະພາບໂຊຫວຽດໃນສະໄຫມນາຍພົນ ໂກບາຊອບ (Gorbachev) ກໍເປັນປັດໃຈຫນຶ່ງ ທີ່ກະຕຸ້ນໃຫ້ປະເທດລາວນຳໃຊ້ລະບົບເສດຖະກິດຕະຫລາດ

1989 – ມີການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງທຳອິດ ນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 1975, ຜູ້ສະຫມັກທຸກທ່ານ ຕ້ອງໄດ້ຮັບອະນຸມັດຈາກ ພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ. ຝ່າຍຄອມມູນິດກຳອຳນາດຢ່າງສົມບູນ

1991 – ມີການເຊັນສັນຍາທາງດ້ານການຮ່ວມມື ແລະ ຄວາມຫມັ້ນຄົງກັບປະເທດໄທ. ລັດຖະທຳມະນູນ ສະບັບໃຫມ່ຖືກຮັບຮອງ. ທ່ານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ກາຍເປັນປະທານປະເທດ ແລະ ທ່ານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ກາຍເປັນນາຍົກ ລັດຖະມົນຕີ

ພາບ​ປະ​ກອບ

1992 – ປະທານໄກສອນ ພົມວິຫານ ເສຍຊີວິດ. ທ່ານຄຳໄຕ ສີພັນດອນກາຍເປັນຫົວຫນ້າພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ

1994 – ມີການເປີດນຳໃຊ້ “ສະພານມິດຕະພາບ” ຂ້າມແມ່ນຳ້ຂອງ ເຊື່ອມໂຍງແຜ່ນດິນປະເທດລາວ ແລະ ປະເທດໄທ

1997 – ສ ປ ປ ລາວ ກາຍເປັນປະເທດສະມາຊິກສະມາຄົມອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ຫລື Association of Southeast Asian Nations (ASEAN). ວິກິດການເສດຖະກິດອາຊີສົ່ງຜົນກະທົບຫນັກນ່ວງຕໍ່ກັບຄ່າເງິນກີບ

1998 – ທ່ານຄຳໄຕ ສີພັນດອນກາຍເປັນປະທານປະເທດ

2000 – ເກີດເຫດການລະເບີຍທີ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ, ທາງເຈົ້າຫນ້າທີ່ບອກວ່າ ເປັນຝີມືຂອງກຸ່ມຕໍ່ຕ້ານລັດຖະບານທີ່ອາໄສຢູ່ຕ່າງ ປະເທດ. ມີການສະຫລອງຄົບຮອບ 25 ປີ ຂອງພັກຄອມມູນິດທີ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນໃນເດືອນທັນວາ. ລັດຖະບານເລີ່ມຫັນປ່ຽນ ລະບອບການປົກຄອງທີ່ວາງແຜນຈາກສູນກາງສູ່ການມອບສິດອຳນາດໃນການປົກຄອງ ຕົນເອງ ແລະ ງົບປະມານໃຫ້ທາງຂັ້ນແຂວງ

2001 – ທ່ານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ໄດ້ຮັບຄັດເລືອກເປັນປະທານປະເທດອີກຄັ້ງ. ອົງການການເງິນສາກົນ (International Monetary Fund – IMF) ອະນຸມັດເງິນກູ້ເງິນໄລຍະ 3 ປີ ມູນຄ່າ 40 ລ້ານໂດລາ,ຄາດວ່າເງິນດັ່ງກ່າວຈະຊ່ວຍສ້າງຄວາມຫມັ້ນຄົງທາງດ້ານ ເສດຖະກິດໃນລະດັບມະຫາພາກ ແລະ ຊ່ວຍຫລຸດຜ່ອນຄວາມທຸກ ຍາກ ຕາມແນວທາງ “ການຂະຫຍາຍໂຕຢ່າງສະເຫມີພາບ”.

ສະພາແຫ່ງຊາດສະເຫນີກົດຫມາຍປະຫານຊີວິດ ແກ່ຜູ້ຄອບຄອງສິ່ງເສບຕິດຫລາຍກວ່າ 500 g. ອົງການອາຫານໂລກ (World Food Program – WFP) ຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (United Nation – UN) ດຳເນີນແຜນງານ 3 ປີ ເພື່ອຊ່ວຍເຫລືອເດັກນ້ອຍທີ່ ຂາດແຄນສານອາຫານຈຳນວນ 70,000 ຄົນ.

2002 ກຸມພາ – ການເລືອກຕັ້ງສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ 2003 – ນັກຂ່າວຊາວເອີລົບ 2 ທ່ານ ແລະ ພາສາແປຊາວອາເມລິກາ 1 ທ່ານ ຖືກຈັບກຸມ ພາຍຫລັງທີ່ເຂົ າເຈົ້າຕິດຕໍ່ຊົນເຜົ່າມົ້ງ.

2004 ພະຈິກ – ປະເທດລາວເປັນປະທານຈັດກອງປະຊຸມ Aseasn Summit

2005 – ສະຫະລັດອາເມລິກາສ້າງຕັ້ງ Normal Trade Relations, ເຊິ່ງເປັນການຢຸດຕິພາສີນຳເຂົ້າ.

ທະນາຄານໂລກອະນຸມັດ ເງິນກູ້ສຳລັບໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານຳ້ເທີນ 2 ແລະ ມີການວາງເສົ າເຂັມໃນປີນີ້.ເຂື່ອນດັ່ງກ່າວຄາດວ່າຈະສາມາດສ້າງ ລາຍຮັບຈາກການສົ່ງອອກໄຟຟ້າ, ບາງຝ່າຍກໍກົງວົນກ່ຽວກັບຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດນັ້ນ

2006 – ທ່ານ ຈູມມະນີ ໄຊຍະສອນ ກາຍເປັນປະທານປະເທດ. ທ່ານ ຄຳໄຕ ສີພັນດອນ ອາດີດປະທານປະເທດ ກາຍເປັນຜູ້ນຳພັກ ໃນເດືອນມີນາ.

ຊາວເຜົ່າມົ້ງຫລາຍກວ່າ 400 ຄົນ ຍອມມອບໂຕໃຫ້ແກ່ເຈົ້າຫນ້າທີ່ລາວ, ເຂົ້າເຈົ້າແມ່ນຫນຶ່ງໃນສອງສາມ ກຸ່ມຂອງ ຊາວເຜົ່າມົ້ງທີ່ອາໄສຢູ່ໃນປ່າເພື່ອລີ້ໄພນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 1975 ເນື່ອງຈາກຝ່າຍ ລັດຖະບານສະຫະລັດອາເມລິກາທີ່ເຂົ າເຈົ້າສະຫນັບ ສະຫນູນນັ້ນຜ່າຍແພ້ຕໍ່ຝ່າຍຄອມມູນິດ

2008 – ສ ປ ປ ລາວ ເລີ່ມຕົ້ນສະຫມັກເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອົງການການຄ້າໂລກ (World Trade Organization – WTO). ອົງການຊ່ວຍເຫລືອເດັກ (Save the Children) ລາຍງານວ່າ ມີເດັກນ້ອຍຈຳນວນ 69% ຢູ່ໃນ ສ ປ ປ ລາວ ຍັງຂາດແຄນການ ເບິ່ງແຍງສຸຂະພາບຂັ້ນພື້ນຖານ

2010 – ເຈົ້າຊີວິດປະເທດໄທ ເດີນທາງມາເປີດທາງລົດໄປທີ່ແລ່ນຂ້າມແມ່ນຳ້ຂອງ ເຊື່ອມໂຍງປະເທດລາວ ແລະ ປະເທດໄທ. ແຮງງານເຜົ່າມົ້ງຫລາຍກວ່າ 4,000 ຄົນ ຖືກສົ່ງໂຕຈາກປະເທດໄທ ກັບສູ່ປະເທດລາວ

2011 – ທ່ານ ບົວສອນ ບຸບຜາວັນ ລາອອກຈາກການເປັນນາຍົກ ລັດຖະມົນຕີ ຍ້ອນເຫດຜົນທາງຄອບຄົວ ທ່ານ ທອງສິງ ທຳມະວົງ – ປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ ຂຶ້ນເປັນນາຍົກແທນ.

2011 ມັງກອນ – ເປີດຕະຫລາດຫລັກຊັບແຫ່ງທຳອິດຂອງປະເທດ ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ, ມີບໍລິສັດຈົດທະບຽນ 2 ບໍລິສັດ ຄື ທະນາການຄ້າຕ່າງປະເທດ ແລະ ລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວ ອາດີດນາຍພົນ ແລະ ຜູ້ນຳຊົນເຜົ່າມົ້ງ

– ວັງປາວ ເສຍຊີວິດໃນໄຍອາຍຸ 81 ປີ 2011 ມິຖຸນາ

– ປະທານຈູມມະລີ ໄຊຍະສອນ ດຳລົງຕຳແຫນ່ງສືບຕໍ່ອີກ 5 ປີ ໂດຍການເຫັນດີຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ 2012 ກໍລະກົດ

– ທ່ານ ນາງ ຮີແລຣີ ຄລິນຕັ້ນ (Hillary Clinton) ເປັນລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ ຄົນທຳອິດ ໃນຮອບ 57 ປີ ທີ່ມາຢ້ຽມຍາມ ສ.ປ.ປ ລາວ.

ຈຸດປະສົງຫລັກແມ່ນເພື່ອ ປົວແປງບາດແຜຈາກສົງຄາມຫວຽດນາມ ແລະ ບັນຫາການຂັດແຍ່ງໂຄງການສ້າງ ເຂື່ອນໄຟຟ້າໃສ່ແມ່ນໍ້າຂອງທີ່ແຂວງໄຊຍະບູລີ

ນຳ​ມາ​ຮີບ​ໂຮມ​ໂດຍ: ເພ​ຈ​ແລະ​ເວບ​ໄຊ ອິນ​ໄຊ​ລາວ 

 

 

 

 

ຂໍ້ມູນຮູບພາບປະກອບ:ມໍລະດົກລ້ານຊ້າງ

ຂຽນໂດຍ: ນາງສາຍວາລິນ ບໍລະວົງ

ຂໍ້ມູນຈາກ: ສູນລວມຄວາມຮູ້

InsideLaos
InsideLaoshttp://insidelaos.com
Online Journalists at insidelaos.com.

More from author

Related posts

ຂໍຂອບໃຈນຳຜູ້ສະໜັບສະໜູນ

Latest posts

Vietjet ແລະ Emirates ຮ່ວມມືກັນຂະຫຍາຍການເຊື່ອມຕໍ່ການບິນສາກົນເພື່ອຊຸກຍູ້ການຄ້າ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ

(ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ວັນທີ 31 ຕຸລາ 2024) – Vietjet ແລະ Emirates ໄດ້​ລົງ​ນາມ​ໃນ​ບົດ​ບັນ​ທຶກ​ຄວາມ​ເຂົ້າ​ໃຈ (MOU) ເພື່ອ​ເພີ່ມ​ທະ​ວີ​ການ​ເຊື່ອມ​ຕໍ່ ແລະ ສະ​ໜອງ​ທາງ​ເລືອກ​ທີ່ຫຼາກຫຼາຍໃນ​ການ​ເດີນ​ທາງ​ທີ່​ກວ້າງ​ຂວາງ​ລະ​ຫວ່າງ​ນະ​ຄອນ​ສຳ​ຄັນ​ຂອງ​ຫວຽດ​ນາມ ແລະ Dubai ເມືອງທີ່ສຳຄັນຂອງສະຫະລັດອາຣັບເອມີເຣດ ​​ລວມເຖິງ​ຈຸດໝາຍ​ປາຍທາງ​ອື່ນໆ

Vietjet ເປີດເສັ້ນທາງການບິນລະຫວ່າງ Daegu–Nha Trang, ເພື່ອຍົກລະດັບການເຂົ້າເຖິງຫາດຊາຍທີ່ດັງທີ່ສຸດຂອງຫວຽດນາມ

(ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ 29 ຕຸລາ 2024)– ເພື່ອ​ຕອບ​ສະໜອງ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ດ້ານ​ການທ່ອງທ່ຽວ​ທີ່​ເພີ່ມ​ຂຶ້ນ Vietjet ​ໄດ້​ເປີດ​ບໍລິການ​ໂດຍ​ກົງ​ຄັ້ງ​ທີ 12 ລະຫວ່າງ ​ສ.​ເກົາຫຼີ ​ແລະ ຫວຽດນາມທີ່ເຊື່ອມ​ຕໍ່​ລະຫວ່າງນະຄອນຮ່າ​ຢາງ ​ເປັນດີນແດນ​ທະ​ເລ​ທີ່​ສວຍ​ງາມ​ປະຈຳ​ຫວຽດນາມ ກັບ ​ນະຄອນ Daegu ເມືອງທີ່​ຄຶກຄື້ນ. ເສັ້ນ​ທາງ​ໃໝ່​ນີ້​ເພີ່ມ​ທະ​ວີ​ການ​ເຊື່ອມ​ຕໍ່​ຂອງ Vietjet. ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ແມ່ນ​ມີ​ຜົນ​ດີ​ຕໍ່​ນັກ​ທ່ອງ​ທ່ຽວ​ໃນ​ອາ​ຊີ​ຕາ​ເວັນ​ອອກ​ສ່ຽງ​ໃຕ້. ລວມທັງນັກທ່ອງທ່ຽວຈາກລາວທີ່ກໍາລັງຊອກຫາທາງເລືອກໃນການຂົນສົ່ງທີ່ສະດວກສະບາຍ ສໍາລັບການເດີນທາງ ບໍ່ວ່າຈະເປັນແບບທຸລະກິດ ແລະ ການພັກຜ່ອນ.

ລາຟໍເລທ໌ (La Forêt) ແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວແຫ່ງໃໝ່ຂອງ ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ.

ລາຟໍເລທ໌ (La Forêt) ທີ່ຕັ້ງຢູ່ ບ້ານເວີນແທ່ນ, ເມືອງໄຊທານີ, ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ ຖືວ່າເປັນອີກໜຶ່ງແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວແຫ່ງໃໝ່ ຂອງ ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ ທີ່ມີຈຸດເດັ່ນໃນເລື່ອງຂອງການຮັກສາທຳມະຊາດໄດ້ດີ ຈົນມີສາຍາວ່າ “ປອດ” ຂອງ ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ ເຊິ່ງສະຖານທີ່ດັ່ງກ່າວ ຫ່າງຈາກເທສະບານ ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ ພຽງ 30 ກິໂລແມັດ.