ສົມເດັດພະເຈົ້າອະນຸວົງ ກະສັດນະຄອນວຽງຈັນອົງສຸດທ້າຍ ແຫ່ງລາຊະວົງລ້ານຊ້າງວຽງຈັນ ເປັນກະສັດທີ່ມີພະນາມລືຊາຜາກົດ ມີຄົນຮູ້ຈັກພະນາມຂອງພະອົງ ຫຼາຍທີ່ສຸດພະອົງນຶ່ງ ເນື່ອງຈາກການທີ່ພະອົງໄດ້ຄິດທຳການກູ້ອິດສະລະພາບຂອງລາວ ໃນສະໄໜຂອງພະອົງ ແຕ່ການທຳການກູ້ອິດສະລະພາບໃນຄາວນັ້ນ ບໍ່ເປັນຜົນສຳເລັດຕາມພະປະສົງ ພະອົງຈິ່ງ
ຖືກປະນາມຈາກຝ່າຍກົງກັນຂ້າມວ່າ “ເປັນກະບົດ” ແລະຍ້ອນເຫດນີ້ອີກ ວົງກະສັດລ້ານຊ້າງວຽງຈັນ ຈິ່ງຖືກທຳລາຍແລະສູນສ້ຽງມາຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້.
ເຖິງດັ່ງນັ້ນກໍດີ ພະນາມຂອງພະອົງ ກໍຍັງມີຄົນສ່ວນຫຼາຍກ່າວເຖິງຢູ່ຕະຫຼອດມາ ແຕ່ວ່າເຫດການທີ່ພະອົງໄດ້ເຮັດໃນຄາວນັ້ນ ແລະເຜົ່າພົງວົງສາຂອງພະອົງ ຍັງບໍ່ຄ່ອຍມີຄົນຮູ້ຈັກກວ້າງຂວາງພໍທໍ່ໃດ ຂ້າພະເຈົ້າຈິ່ງໄດ້ຊອກຄົ້ນຫາປະຫວັດຂອງພະອົງມາຂຽນໄວ້ ຕາມຫຼັກ ຖານເອກະສານຕ່າງໆ ດັ່ງກ່າວມາແລ້ວນັ້ນ ເພື່ອເປັນແນວທາງຄົ້ນຄວ້າຂອງນັກສຶກສາປະຫວັດສາດລາວຕໍ່ໄປ.
ສົມເດັດພະເຈົ້າອະນຸວົງ ເຊິ່ງຄົນທັງຫຼາຍຮຽກພະອົງວ່າ ພະເຈົ້າອະນຸ ຫຼືເຈົ້າອະນຸນັ້ນ ມີພະນາມຜາກົດຢູ່ໃນສິລາເລກວັດຊ້າງເຜືອກເມືອງສີຊຽງໃໝ່ຢູ່ໃນລາຊະອານາຈັກໄທປັດຈຸບັນ ແລະຢູ່ໃນສິລາເລກວັດສີສະເກດ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນວ່າດັ່ງນີ້:
(ເບິ່ງຮູບ ສິລາເລກ)
“ສົມເດັຈບໍຣົມບໍພິຕຣ ພຣະມະຫາທັມມິກະສີຫະພາບຸຕຣະຣາຊະທິຣາຊມະຫາຈັກຣກະພັຕຕິພູມິນທຣະປະຕົລສະກົລໄຕຍພູວະນາຖຊາຕຍູພະໂຕ ວິສຸທທະມະກຸຕສັມພາລາພິບູລອຕຸລຍະໂພທິສັຕຣຂັຕຕິຍະພຸທທັງກູຣ ໂສຕຣນັຄຣາມຫາໂສພັສສັນໂຕຄັຊ ລັກຂະຣັຕຖາຣາຊາບຸຣີສຣີທັມມາທິຣາຊບໍຣົມນາຖບໍຣົມບໍພິຕຣ” ດັ່ງນີ້.
ພະເຈົ້າອະນຸວົງ ເປັນພະໂອລົດອົງຫຼ້າຂອງສົມເດັດພະເຈົ້າສິຣິິບຸນຍະສານ ພະເຈົ້າແຜ່ນດິນເອກະລາດລ້ານຊ້າງວຽງຈັນອົງສຸດທ້າຍ ຄືລຸນຫຼັງຈາກພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານມາແລ້ວ ກະ ສັດວຽງຈັນຕະຫຼອດຫຼວງພະບາງແລະຈຳປາສັກ ເປັນກະສັດຢູ່ພາຍໃຕ້ການປົກຄອງ ຂອງລາຊະອານາຈັກສະຫຍາມຈິ່ງນັບວ່າເປັນກະສັດປະເທດສະລາດ ບໍ່ແມ່ນກະສັດເອກະລາດຄືແຕ່ກ່ອນ.
ພະເຈົ້າອະນຸທົງສົມພົບເມື່ອປີກຸນ ຈຸລະສັກກະລາດ 1129 (ກົງກັບຄ.ສ.1767) ທີ່ີ່ມະຫາລາຊະວັງນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ຕາມພະລາຊະພົງສາວະດານລ້ານຊ້າງວຽງຈັນມີກ່າວໄດ້ດັ່ງນີ້:
ພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານ ໂອລົດຂອງພະເຈົ້າໄຊຍະເຊດຖາທິລາດ ທີສອງ (ຄື ພະໄຊອົງເວ້) ໄດ້ຂຶ້ນສະເຫວີຍລາດໃນນະຄອນວຽງຈັນ ເມື່ອປີ ຄ.ສ. 1730 ຈົນມາເຖິງປີ ຄ.ສ.1778 ວຽງຈັນຈິ່ງໄດ້ເສຽເອກະລາດໃຫ້ແກ່ສະ ຫຍາມ.ໃນປີທີ່ເກີດຮົບກັບສະຫຍາມນັ້ນ ພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານມີໂອລົດ ແລະທິດາ ທີ່ມີພະນາມຜາກົດຕາມພົງສາວະດານ ຄື:
1.ເຈົ້ານັນທະເສນ
2.ເຈົ້າອິນທະວົງ
3.ເຈົ້ານາງແກ້ວຍອດຟ້າກັນລະຍານີສີກະສັດ,
4.ເຈົ້າພົມມະວົງ
ແລະ5.ເຈົ້າອະນຸວົງ.
ໃນຂະນະທີ່ເກີດຮົບກັບສະຫຍາມ ໃນປີ ຄ.ສ 1779 ນັ້ນ ສົມເດັດພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານ ໄດ້ທົງມອບພາລະການສົງຄາມໃຫ້ເຈົ້ານັນທະເສນໂອລົດອົງໃຫຍ່ເປັນຜູ່ປ້ອງກັນນະຄອນ.
ເມື່ອຮົບກັນມາໄດ້ 4 ເດືອນປາຍ ສົມເດັດພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານ ເຫັນວ່າຈະຕ້ານທານໄວ້ບໍ່ໄດ້ຈິ່ງລົງເຮືອໜີໄປເມືອງຄຳເກີດໃນເວລາກາງຄືນ ພ້ອມດ້ວຍໂອລົດອົງນ້ອຍ ຄືເຈົ້າອິນທະວົງເຈົ້າພົມມະວົງ ແລະຄົນສະໜິດຫຼາຍຄົນ. ເຈົ້ານັນທະເສນ ຮູ້ວ່າພະລາຊະບິດາໜີໄປແລ້ວກໍເສຽພະໄທຈິ່ງຍອມໄຂຜັກຕູເມືອງ ອ່ອນນ້ອມຕໍ່ກອງທັບສະຫຍາມ ສະຫຍາມຈຶ່ງເຂົ້າວຽງ ຈັນໄດ້ ໃນເດືອນ 10 ແຮມ 3 ຄໍ່າ ປີກຸນ ຄ.ສ. 1778 ແລ້ວກອງທັບສະຫຍາມໄດ້ຈັບເອົາ ເຈົ້ານັນທະເສນ, ເຈົ້າອຸປະຮາດກອງໜ້າ ແລະພະນາງແກ້ວຍອດຟ້າກັນລະຍານີ ສີກະສັດ ພະລາຊທິດາຂອງພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານກັບເຈົ້າອະນຸວົງຜູ່ນ້ອງຫຼ້າ ເຊິ່ງມີພະຊົນ ໄດ້ພຽງ 11 ປີພ້ອມດ້ວຍພະຍາຕິວົງອື່ນໆລົງໄປກຸງເທບ ແລະຕັ້ງໃຫ້ ພະຍາສຸໂພເປັນຜູ່ຮັກສາພະນະຄອນວຽງຈັນ ແລ້ວກອງທັບສະຫຍາມກໍເລີກກັບຄືນໄປ.
ເມື່ອກອງທັບສະຫຍາມເລິກກັບຄືນໄປແລ້ວພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານ ຈຶ່ງໄດ້ກັບຄືນມາວຽງຈັນ ແລະຈັບພະຍາສຸໂພຜູ່ຮັກສາພະນະຄອນ ຂ້າເສຽແລ້ວກໍຂຶ້ນສະເຫວີຍເມືອງ ຕໍ່ມາໄດ້ 2 ປີ ກໍສະຫວັນນະຄົດ.
ຝ່າຍພະເຈົ້າແຜ່ນດິນສະຫຍາມ ເມື່ອໄດ້ຊາບຂ່າວວ່າພະເຈົ້າສິຣິບຸນຍະສານສະຫວັນນະຄົດແລ້ວ ຈິ່ງສົ່ງເຈົ້ານັນທະເສນຄືນມາເປັນພະເຈົ້າແຜ່ນດິນວຽງຈັນ ໃນນາມເປັນປະເທດສະລາດຂອງສະຫຍາມໃນປີ ຄ.ສ. 1781 ແລະພະເຈົ້ານັນທະເສນ ຈິ່ງໄດ້ທົງສະຖາປະນາ ເຈົ້າອິນທະວົງຂຶ້ນເປັນເຈົ້າອຸປະຮາດ ສ່ວນເຈົ້າພົມມະວົງແລະເຈົ້າອະນຸວົງນັ້ນ ຍັງຄົງຢູ່ໃນກຸງເທບ ດ້ວຍ.
ຄວາມອຸປະກາລະຂອງພະເຈົ້າແຜ່ນດິນສະຫຍາມ. ຕໍ່ມາເຖິງປີ ຄ.ສ.1794 ພະເຈົ້ານັນທະເສນ ຖືກພະເຈົ້າອະນຸລຸດທະແຫ່ງນະຄອນຫຼວງພະບາງ ຟ້ອງຕໍ່ພະເຈົ້າແຜ່ນດິນສະ ຫຍາມວ່າສົມຄົບກັບພະບໍຣົມຣາຊາ ເຈົ້າເມືອງນະຄອນພະນົມ ເປັນກະບົດຕໍ່ສະຫຍາມ, ພະເຈົ້ານັນທະເສນຈິ່ງໄດ້ລົງໄປແກ້ຄະດີຢູ່ກຸງເທບແລ້ວເລີຍສະເດັດສຸລະຄົດ(ຕາຍ) ຢູ່ກຸງເທບ ເມື່ອປີ ຄ.ສ. 1794 ແລ້ວຝ່າຍສະຫຍາມຈິ່ງໄດ້ສົ່ງເຈົ້າອິນທະວົງ ຂຶ້ນມາເປັນເຈົ້າແຜ່ນດິນນະ
ຄອນວຽງຈັນໃນປີນັ້ນເອງ.
Hits: 236
