ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ມີອາຍຸ ຄົບຮອບ 450 ປີ (1560-2010) ນະຄອນຊຽງທອງເປັນເມືອງເອກຂອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງມາໄດ້ 207 ປີ ຈິ່ງມີການປ່ຽນແປງ, ເມື່ອປີ 1560 ເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ກະສັດອົງທີ 10 ຂອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ໄດ້ຍ້າຍຣາຊະທານີຈາກຊຽງທອງມາຢູ່ວຽງຈັນ ໂດຍໃສ່ຊື່ວ່າ “ ຈັນທະບູລີ ສີສັດຕະນາຄະນະຫຸດອຸຕະມະຣາຊະທານີ ”.
ການຍົກຍ້າຍລາຊະທານີ ຈາກຊຽງທອງມາຢູ່ວຽງຈັນແມ່ນດ້ວຍເຫດຜົນຄື:ຊຽງທອງຢູ່ໃກ້ກັບເສັ້ນທາງຜ່ານໄປມາ ຂອງພວກສັກດີນາພະມ້າ(ມຽນມ່າໃນປັດຈຸບັນ) ເຊິ່ງຍາມນັ້ນ ໄດ້ແຜ່ອິດທິພົນມາທາງສະຫຍາມ, ລ້ານນາແລະ ລ້ານຊ້າງ.
ດ້ານໜຶ່ງຊຽງທອງກໍເປັນເຂດຄັບແຄບບໍ່ສາມາດຂະຫຍາຍບ່ອນທຳມາຫາກິນ ໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້, ສ່ວນວຽງຈັນດ້ານທີ່ຕັ້ງກໍແມ່ນຢູ່ໃຈ ກາງຂອງປະເທດຊາດ (ເໜືອ-ໃຕ້;ຕາເວັນອອກ-ຕາເວັນຕົກ) ແລະເປັນເຂດທີ່ມີທົ່ງພຽງອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍເຂົ້າປາອາຫານ ແລະບ່ອນທຳມາຫາກິນກໍ່ກວ້າງຂວາງ.
ໄລຍະ 333 ປີ ຂອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງເອກະລາດເອກະພາບ :
– ພາຍຫລັງທີ່ຍ້າຍຣາຊະທານີມາຕັ້ງຢູ່ວຽງຈັນ (1560) ເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດໄດ້ສືບຕໍ່ຜັນຂະຫຍາຍພາລະກິດຂອງເຈົ້າຟ້າງຸຸ່ມເພື່ອສ້າງຄວາມສາມັກຄີ ແລະ ສະຕິເປັນເອກະພາບຂອງຊາດ ໂດຍສ້າງກິດຈະກຳຕ່າງໆຄື:
+ ສ້າງທາດຫລວງກວມເອົາທາດອົງເກົ່າ, ສ້າງວັດວາອາຮາມໃໝ່ຫລາຍບ່ອນ, ເອົາສາສະໜາພຸດເປັນໃຈກາງໃນການສ້າງສະຕິຊາດເປັນເອກະພາບ.
+ ສ້າງລາຊະວັງໃໝ່ເພື່ອເສີມປາລະມີ ແລະ ສ້າງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນໃຫ້ກັບປະຊາຊົນ.
+ ໄດ້ປະຕິບັດນະໂຍບາຍ ສັນຕິພາບ ແລະ ມິດຕະພາບກັບປະເທດໃກ້ຄຽງເປັນຕົ້ນແມ່ນກັບອະຍຸດທະຍາໂດຍໄດ້ຮ່ວມກັນສ້າງທາດສີສອງຮັກ ຢູ່ເມືອງດ່ານຊ້າຍແຂວງເລີຍຂອງໄທ ໃນປະຈຸບັນ (ແຕ່ກ່ອນເປັນດິນຂອງລາວ ), ເພື່ອເປັນສັນຍະລັກແຫ່ງສັນຕິພາບ ແລະ ມິດຕະພາບຕໍ່ກັນ ແນໃສ່ຕ້ານສັດຕູຮ່ວມກັນຄື ພະມ້າທີ່ພວມແຜ່ອຳນາດເຂົ້າສູ່ລ້ານຊ້າງ ແລະອະຍຸດທະຍາໃນເວລານັ້ນ.
+ ໄດ້ນຳພາປະຊາຊົນຕ້ານການລ່ວງລ້ຳດິນແດນ ຂອງພະມ້າສອງຄັ້ງເຊິ່ງທັງສອງຄັ້ງກໍລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບໄຊຊະນະ.ພ້ອມກັນນັ້ນເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ຍັງໄດ້ນຳທັບໄປຕີພະມ້າທີ່ເຂົ້າມາຕີອະຍຸດທະຍາ ( ໄທ ) ຢູ່ເມືອງພິດສະນຸໂລກ.
+ ໄດ້ນຳກຳລັງລົງໄປປາບຂະບວນການລຸກຮື ຂຶ້ນຂອງຊາວນາຢູ່ພາກໃຕ້ລາວ (ແຂວງອັດຕະປື ) ແລະ ໄດ້ເສຍຊີວິດຢູ່ທີ່ນັ້ນ.ຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ ການເສຍຊີວິດຂອງເພີ່ນກໍຍັງເປັນປິດສະໜາຢູ່.
+ ວິລະກຳຂອງເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດໄດ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງສຳຄັນເຂົ້າໃນມູນເຊື້ອຂອງຊາດ: “ມູນເຊື້ອແຫ່ງຄວາມສາມັກຄີ ແລະ ສະຕິຊາດເອກະພາບ ”, ພະອົງເປັນກະສັດລາວອົງໜຶ່ງທີ່ມີນ້ຳໃຈຕໍ່ສູ້ເດັດດ່ຽວກ້າຫານນຳພາປົກປັກຮັກສາ ແລະ ສ້າງປະເທດຊາດ, ເປັນແວ່ນແຍງອັນໃສແຈ້ງ
ໃຫ້ແກ່ຄົນລາວຮຸ່ນປັດຈຸບັນໄດ້ສືບທອດ ແລະ ຮ່ຳຮຽນເອົາເຊັ່ນ:
– ການສ້າງສຳພັນທະໄມຕີກັບປະເທດໃກ້ຄຽງ ທີ່ມີສັດຕູໂຕດຽວກັນເພື່ອສະແດງເຈດຈຳນົງເປັນມິດກັບ ເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງ.
– ການປັບປຸງບໍລິຫານປະເທດຊາດບ້ານເມືອງ.
– ການນຳພາສ້າງເສດຖະກິດ ແລະ ວັດທະນະທຳ ( ດ້ານວັດຖຸ ແລະ ດ້ານຈິດໃຈ ).
– ການປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດດ້ວຍວິທີເຮັດສົງຄາມປະຊາຊົນ ( ຕີກັບສັກດີນາພະມ້າ ).
– ການເສີມສ້າງຄວາມສາມັກຄີເປັນປຶກແຜ່ນພາຍໃນຊາດ.
ພາຍຫລັງເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ສິ້ນພະຊົນ, ອານາຈັກລ້ານຊ້າງເກີດຄວາມສັບສົນພວກຂຸນນາງຍາດຊີງກັນLSWinErrຂຶ້LSWinErrນກຳອຳນາດ, ຄວາມສາມັກຄີພາຍໃນຖືກແຕກແຍກ ແລະ ມີການປ່ຽນແປງຜູ້ນຳຂຶ້ນປົກຄອງຢູ່ເລື້ອຍໆເຮັດໃຫ້ພາຍໃນບໍ່ມີກຳລັງແຮງເປັນເຫດໃຫ້ພະມ້າຍົກທັບເຂົ້າມາຕີລາວ ເປັນຄັ້ງທີ 3 ແລະໃນທີ່ສຸດລາວກໍ່ຕົກເປັນເມືອງສ່ວຍຂອງພະມ້າເປັນເວລາ 24 ປີ.ເຊິ່ງເປັນສະໄໝທີ່ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຕົກສູ່ຄວາມມືດມົນ ແລະຫງ່ວມເຫງົາ.
ນະຄອນວຽງຈັນ ສະໄໝເຈົ້າໄຊເສດຖາທິລາດ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນມີອາຍຸ ຄົບຮອບ 450 ປີ (1560-2010) ນະຄອນຊຽງທອງເປັນເມືອງເອກຂອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງມາໄດ້ 207 ປີ ຈິ່ງມີການປ່ຽນແປງ, ເມື່ອປີ 1560 ເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ກະສັດອົງທີ 10 ຂອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ໄດ້ຍ້າຍຣາຊະທານີຈາກຊຽງທອງມາຢູ່ວຽງຈັນ ໂດຍໃສ່ຊື່ວ່າ “ ຈັນທະບູລີ ສີສັດຕະນາຄະນະຫຸດອຸຕະມະຣາຊະທານີ ”.
ການຍົກຍ້າຍລາຊະທານີ ຈາກຊຽງທອງມາຢູ່ວຽງຈັນແມ່ນດ້ວຍເຫດຜົນຄື:ຊຽງທອງຢູ່ໃກ້ກັບເສັ້ນທາງຜ່ານໄປມາ ຂອງພວກສັກດີນາພະມ້າ (ມຽນມ່າໃນປັດຈຸບັນ) ເຊິ່ງຍາມນັ້ນ ໄດ້ແຜ່ອິດທິພົນມາທາງສະຫຍາມ, ລ້ານນາແລະ ລ້ານຊ້າງ. ດ້ານໜຶ່ງຊຽງທອງກໍເປັນເຂດຄັບແຄບບໍ່ສາມາດຂະຫຍາຍບ່ອນທຳມາຫາກິນ ໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້, ສ່ວນວຽງຈັນດ້ານທີ່ຕັ້ງກໍແມ່ນຢູ່ໃຈ ກາງຂອງປະເທດຊາດ (ເໜືອ-ໃຕ້;ຕາເວັນອອກ-ຕາເວັນຕົກ) ແລະເປັນເຂດທີ່ມີທົ່ງພຽງອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍເຂົ້າປາອາຫານ ແລະບ່ອນທຳມາຫາກິນກໍ່ກວ້າງຂວາງ.
ໄລຍະ 333 ປີ ຂອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງເອກະລາດເອກະພາບ :
– ພາຍຫລັງທີ່ຍ້າຍຣາຊະທານີມາຕັ້ງຢູ່ວຽງຈັນ (1560) ເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດໄດ້ສືບຕໍ່ຜັນຂະຫຍາຍພາລະກິດຂອງເຈົ້າຟ້າງຸຸ່ມເພື່ອສ້າງຄວາມສາມັກຄີ ແລະ ສະຕິເປັນເອກະພາບຂອງຊາດ ໂດຍສ້າງກິດຈະກຳຕ່າງໆຄື:
+ ສ້າງທາດຫລວງກວມເອົາທາດອົງເກົ່າ, ສ້າງວັດວາອາຮາມໃໝ່ຫລາຍບ່ອນ, ເອົາສາສະໜາພຸດເປັນໃຈກາງໃນການສ້າງສະຕິຊາດເປັນເອກະພາບ.
+ ສ້າງລາຊະວັງໃໝ່ເພື່ອເສີມປາລະມີ ແລະ ສ້າງຄວາມເຊື່ອໝັ້ນໃຫ້ກັບປະຊາຊົນ.
+ ໄດ້ປະຕິບັດນະໂຍບາຍ ສັນຕິພາບ ແລະ ມິດຕະພາບກັບປະເທດໃກ້ຄຽງເປັນຕົ້ນແມ່ນກັບອະຍຸດທະຍາໂດຍໄດ້ຮ່ວມກັນສ້າງທາດສີສອງຮັກ ຢູ່ເມືອງດ່ານຊ້າຍແຂວງເລີຍຂອງໄທ ໃນປະຈຸບັນ (ແຕ່ກ່ອນເປັນດິນຂອງລາວ ), ເພື່ອເປັນສັນຍະລັກແຫ່ງສັນຕິພາບ ແລະ ມິດຕະພາບຕໍ່ກັນ ແນໃສ່ຕ້ານສັດຕູຮ່ວມກັນຄື ພະມ້າທີ່ພວມແຜ່ອຳນາດເຂົ້າສູ່ລ້ານຊ້າງ ແລະອະຍຸດທະຍາໃນເວລານັ້ນ.
+ ໄດ້ນຳພາປະຊາຊົນຕ້ານການລ່ວງລ້ຳດິນແດນ ຂອງພະມ້າສອງຄັ້ງເຊິ່ງທັງສອງຄັ້ງກໍລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບໄຊຊະນະ.ພ້ອມກັນນັ້ນເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ຍັງໄດ້ນຳທັບໄປຕີພະມ້າທີ່ເຂົ້າມາຕີອະຍຸດທະຍາ ( ໄທ ) ຢູ່ເມືອງພິດສະນຸໂລກ.
+ ໄດ້ນຳກຳລັງລົງໄປປາບຂະບວນການລຸກຮື ຂຶ້ນຂອງຊາວນາຢູ່ພາກໃຕ້ລາວ (ແຂວງອັດຕະປື ) ແລະ ໄດ້ເສຍຊີວິດຢູ່ທີ່ນັ້ນ.ຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ ການເສຍຊີວິດຂອງເພີ່ນກໍຍັງເປັນປິດສະໜາຢູ່.
+ ວິລະກຳຂອງເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດໄດ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງສຳຄັນເຂົ້າໃນມູນເຊື້ອຂອງຊາດ: “ມູນເຊື້ອແຫ່ງຄວາມສາມັກຄີ ແລະ ສະຕິຊາດເອກະພາບ ”, ພະອົງເປັນກະສັດລາວອົງໜຶ່ງທີ່ມີນ້ຳໃຈຕໍ່ສູ້ເດັດດ່ຽວກ້າຫານນຳພາປົກປັກຮັກສາ ແລະ ສ້າງປະເທດຊາດ, ເປັນແວ່ນແຍງອັນໃສແຈ້ງ
ໃຫ້ແກ່ຄົນລາວຮຸ່ນປັດຈຸບັນໄດ້ສືບທອດ ແລະ ຮ່ຳຮຽນເອົາເຊັ່ນ:
– ການສ້າງສຳພັນທະໄມຕີກັບປະເທດໃກ້ຄຽງທີ່ມີສັດຕູໂຕດຽວກັນເພື່LSWinErrອສະແດງເຈດຈຳນົງເປັນມິດກັບເພື່ອນບ້ານໃກ້LSWinErrຄຽງ.
– ການປັບປຸງບໍລິຫານປະເທດຊາດບ້ານເມືອງ.
– ການນຳພາສ້າງເສດຖະກິດ ແລະ ວັດທະນະທຳ ( ດ້ານວັດຖຸ ແລະ ດ້ານຈິດໃຈ ).
– ການປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດດ້ວຍວິທີເຮັດສົງຄາມປະຊາຊົນ ( ຕີກັບສັກດີນາພະມ້າ ).
– ການເສີມສ້າງຄວາມສາມັກຄີເປັນປຶກແຜ່ນພາຍໃນຊາດ.
ພາຍຫລັງເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ສິ້ນພະຊົນ, ອານາຈັກລ້ານຊ້າງເກີດຄວາມສັບສົນພວກຂຸນນາງຍາດຊີງກັນLSWinErrຂຶ້LSWinErrນກຳອຳນາດ, ຄວາມສາມັກຄີພາຍໃນຖືກແຕກແຍກ ແລະ ມີການປ່ຽນແປງຜູ້ນຳຂຶ້ນປົກຄອງຢູ່ເລື້ອຍໆເຮັດໃຫ້ພາຍໃນບໍ່ມີກຳລັງແຮງເປັນເຫດໃຫ້ພະມ້າຍົກທັບເຂົ້າມາຕີລາວ ເປັນຄັ້ງທີ 3 ແລະໃນທີ່ສຸດລາວກໍ່ຕົກເປັນເມືອງສ່ວຍຂອງພະມ້າເປັນເວລາ 24 ປີ.ເຊິ່ງເປັນສະໄໝທີ່ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຕົກສູ່ຄວາມມືດມົນ ແລະຫງ່ວມເຫງົາ.
ນະຄອນວຽງຈັນສະໄໝເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາສະໄໝຣາຊະການຂອງເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາ, ປີ ພ.ສ 2183 (ຄ.ສ 1631) ເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາ ໄດ້ຂຶ້ນຄອງລາດ, ໃນໄລຍະ 57 ປີ ຂອງການປົກຄອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ແມ່ນມີຄວາມສະຫງົບຮົ່ມເຢັນ, ຄວາມຂັດແຍ່ງພາຍໃນຖືກຊຳລະສະສາງ, ອິດທິກຳລັງພາຍນອກມີຄວາມເກງຂາມບໍ່ກ້າເຂົ້າມາ ລ່ວງລ້ຳ ແລະ ແຊກແຊງ, ປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການແບ່ງດິນເພື່ອທຳມາຫາກິນຢ່າງເປັນທຳ ແລະ ຫ້າວຫັນໃນການຜະລິດ, ເຂົ້າ, ປາອຸດົມສົມບູນ.
+ ເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາທຳມິກະລາດໄດ້ສັ່ງໃຫ້ເສນາອາມາດຜູ້ໃຫຍ່ພ້ອມນັກປາດອາຈານແກ້ໄຂປ່ຽນແປງ ແລະສ້າງກົດໝາຍເພື່ອເປັນຫລັກ ໃນການປົກຄອງບ້ານເມືອງໃຫ້ມີລະບຽບແບບແຜນ, ບ່າວໄພ່ລາຊະດອນໄດ້ຮັບຄວາມເປັນທຳຜູ້ລ່ວງລະເມີດກໍ່ຖືກລົງໂທດໂດຍບໍ່ເລືອກໜ້ານັບທັງລູກຊາຍຂອງເພິ່ນເອງ ກໍ່ຖືກສັ່ງປະຫານຊີວິດຖານໂທດຂົ່ມຂືນເມຍທະຫານອົງຄະລັກຂອງເພິ່ນ.ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ສ້າງວັດວາອາຮາມ, ສົ່ງເສີມການສຶກສາ ຂະ ຫຍາຍໂຮງຮຽນ (ເວລານັ້ນແມ່ນໂຮງຮຽນວັດ) ສ້າງນັກປາດບັນດິດ, ປະດິດຄິດແຕ່ງວັນນະຄະດີ, ນິທານພື້ນເມືອງ, ສ້າງຮີດ 12 ຄອງ 14, ແປເທບນິຍາຍຈາກພາສາອິນເດຍມາເປັນພາສາລາວ.
+ ໄດ້ອອກກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທີ່ດິນ ຊຶ່ງໄດ້ກຳນົດແຈ້ງວ່າ : ດິນທີ່ມອບໃຫ້ເຖິງ 3 ປີ ແລ້ວຫາກບໍ່ມີການນຳໃຊ້ແມ່ນໃຫ້ຜູ້ອື່ນສາມາດ ມາເອົາໄປນຳ ໃຊ້ໄດ້ໂດຍເຈົ້າຂອງເກົ່າບໍ່ມີສິດທວງຖາມເອົາຄືນອີກ.ດ້ວຍເຫດນັ້ນຈິ່ງເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ແລະດຸໝັ່ນໃນການຜະລິດ, ປູກຄັ່ງ, ປູກ ຍານເປັນສິນຄ້າ.
+ ໄດ້ຜູກມິດໄມຕີກັບປະເທດໃກ້ຄຽງ, ຕິດຕໍ່ຄ້າຂາຍກັບຕ່າງປະເທດ, ວຽງຈັນເວລານັ້ນໄດ້ກາຍເປັນສູນກາງການຄ້າ ຄັ່ງ ແລະ ຍານຈົນມີພໍ່ຄ້າ ຊາວ ໂຮນລັງ ຊື່ ວັນວຸດສະຕົບເຊິ່ງເປັນຊາວຕາເວັນຕົກຄະນະທຳອິດທີ່ເຂົ້າມາວຽງຈັນໃນປີ 1641 ເພື່ອຊື້ ຄັ່ງ ແລະ ຍານ.
ໃນປີ 1642 -1647 ມີຄະນະ ຂອງຄຸນພໍ່ເລີເລຍ ແລະ ມາລີນີ ເຊິ່ງເປັນຊາວອີຕາລີໄດ້ເຂົ້າມາເຖິງວຽງຈັນ, ພວກເພິ່ນໄດ້ຍ້ອງຍໍວ່າເມືອງວຽງຈັນງົດງາມ, ຫໍປະສາດລາຊະວັງ ສະ ຫງ່າ ກວ້າງຂວາງ, ປະຊາຊົນລາວເປັນຄົນດີບໍ່ເອົາປຽບເອົາລັດກັນ, ຮັກແພງຄົນຕ່າງປະເທດ, ເປັນຄົນຊື່ສັດເກັບຂອງ ຕົກເຮ່ຍ ໄດ້ກໍ່ຄືນເຈົ້າຂອງ ໂດຍບໍ່ຮຽກຮ້ອງຄ່າຮັກສາແຕ່ຢ່າງໃດ. ພວກເພີ່ນຍັງເວົ້າວ່າບໍ່ເຫັນຄົນລາວຜິດຖຽງກັນ ຄົນລາວມີກົດໝາຍພື້ນເມືອງດີ ແລະປະຕິບັດເຄັ່ງຄັດ ຜູ້ໃດທີ່ກະທຳຜິດຜູ້ໃດໝິ່ນປະໝາດຄົນອື່ນກໍ່ລ້ວນແຕ່ຖືກປັບໃໝ.
ສັງລວມແລ້ວຕະຫລອດໄລຍະ 57 ປີ ທີ່ເຈົ້າສຸລະຍິວົງສາຂຶ້ນຄອງລາດອານາຈັກລ້ານຊ້າງຢູ່ໃນຄວາມສະຫງົບປາສະຈາກເສິກທາງເໜືອ ເສືອທາງໃຕ້, ປະຊາຊົນມີຄວາມຮົ່ມເຢັນ, ການສຶກສາ ໄດ້ຮັບການພັດທະນາ, ນັກປາດບັນດິດ, ຄຳພີດີກາ ນິທານພື້ນເມືອງ ເທບນິຍາຍ, ຮີດຄອງປະເພນີອັນ ດີງາມທີ່ສືບທອດມາເຖິງປະຈຸບັນກໍ່ເກີດຂຶ້ນໃນສະໄໝເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາຄອງເມືອງ; ເຮັດໃຫ້ຊາດລາວມີມູນເຊື້ອອັນຈົບງາມທາງດ້ານຮີດຄອງວັດທະ ນະທຳ, ເປັນໄລຍະຮຸ່ງເຮືອງເຫລືອງເຫລື້ອມດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ໂດດເດັ່ນທີ່ສຸດ.
ເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາ ໄດ້ສິ້ນພະຊົນ ໃນປີ 1695 ພາຍຫລັງຄອງເມືອງມາໄດ້ 57 ປີ ລວມ ອາຍຸໄດ້ 82 ປີ. ພາຍຫລັງເຈົ້າສຸລິຍະວົງສາສິ້ນພະຊົນ, ອານາຈັກລ້ານຊ້າງໄດ້ຕົກເຂົ້າສູ່ວິກິດການອັນຮ້າຍແຮງອີກເທື່ອໜຶ່ງ ເຊິ່ງສາຍເຫດແມ່ນຍ້ອນ ຜູ້ຂຶ້ນປົກຄອງເມືອງບໍ່ແມ່ນເຊື້ອກະສັດ, ພຽງແຕ່ໄລຍະ 36 ປີ (1698 – 1734) ມີການອະພິເສກສາມັນຊົນຂຶ້ນເປັນເຈົ້າຊີວິດເຖິງ 4 ອົງ ໝາຍຄວາມວ່າ 9 ປີໃດ ປ່ຽນຖ່າຍເຈົ້າຊີວິດເທື່ອໜຶ່ງເຊິ່ງຜິດກັບກົດມົນທຽນຂອງສັກດີນາ ສຳລັບການປົກຄອງໃນສະໄໝບູຮານເພາະວ່າຕາມກົດມົນທຽນຂອງສັກດີນາ ນັ້ນແມ່ນປະຕິບັດຕາມລະບອບຣາຊະທາຍາດ (ພໍ່ຕາຍລູກຂຶ້ນແທນ)ແຕ່ອານາຈັກລ້ານຊ້າງມີໄລຍະໜຶ່ງຂາດຜູ້ສືບແທນເຮັດໃຫ້ພວກຂຸນນາງທີ່ບໍ່ແມ່ນເຊື້ອກະສັດຈິ່ງຍາດກັນຂຶ້ນເປັນເຈົ້າແຜ່ນດິນ.ສະນັ້ນຈິ່ງເກີດການໂຄ່ນລົ້ມກັນ ຫຼື ກໍ່ການກະບົດ ຫຼືແຍກຕົວເປັນອິດສະຫລະ ອັນເປັນເຫດໃຫ້ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຖືກແບ່ງອອກເປັນ 3 ອານາຈັກ ຄື : ອານາຈັກລ້ານຊ້າງວຽງຈັນ, ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຫລວງພະບາງ ແລະ ອານາລ້ານຊ້າງຈັກຈຳປາສັກ.
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ເວບໄຊຫ້ອງວ່າການນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ
