ຖ້າເວົ້າເຖິງນິທານເກົ່າແກ່ຂອງລາວ ເຮົາຈະນຶກເຖິງນິທານອັດສະຈັນທີ່ເຮົາເຄີຍຮຽນໃນຕອນຍັງນ້ອຍ ນິທານອັດສະຈັນ ເປັນນິທານພື້ນເມືອງລາວປະເພດໜຶ່ງ ເຊິ່ງແມ່ນປະຊາຊົນຜູ້ອອກແຮງງານ ເປັນຜູ້ປະດິດແຕ່ງຂຶ້ນດ້ວຍວິທີປັ້ນແຕ່ງຕົວລະຄອນທີ່ມີລັກສະນະເຫຼືອເຊື່ອ, ງຶດງໍ້ ແລະ ອັດສະຈັນ ແຕ່ໄດ້ສ່ອງແສງເຖິງທຳມະຊາດ, ການດຳລົງຊີວິດ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີຂອງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າ.
ນິທານອັດສະຈັນກຳເນີດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວແຮງໃນໄລຍະສັງຄົມເລີ່ມມີການຜັນແຍກເປັນ ຄອບຄົວ, ສັງຄົມເລີ່ມມີຊົນຊັ້ນ ແລະ ການຕໍ່ສູ້ຊົນຊັ້ນໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຜ່ານຫຼາຍລະບອບສັງຄົມ. ດັ່ງນັ້ນ ນິທານອັດສະຈັນຈຶ່ງມີເນື້ອໃນເວົ້າເຖິງການພົວພັນລະຫວ່າງຄົນກັບຄົນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຂໍ້ຂັດແຍ່ງ ຕ່າງໆຂອງສັງຄົມເຊັ່ນ: ຂໍ້ຂັດແຍ່ງລະ ຫວ່າງຊົນຊັ້ນປົກຄອງ ແລະ ຊົນຊັ້ນຜູ້ອອກແຮງງານ.
ນິທານອັດສະຈັນມີກົກເຄົ້າການກຳເນີດມາຈາກເທບນິຍາຍ ທີ່ອະທິບາຍປາກົດການທໍາມະຊາດແຕ່ນິທານອັດສະຈັນຈະເນັ້ນໜັກການອະທິບາຍພູມສັນຖານຂອງແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນເຊັ່ນ: ພູຜາປ່າດົງ, ຫ້ວຍນ້ຳລຳເຊທີ່ຜູກພັນກັບການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ ແຕ່ເໜືອຕະຫຼອດໃຕ້ເຊັ່ນ: ພູທ້າວພູນາງ, ພູມະໂລງ ແລະ ພູບາຈຽງ.
ສຳລັບນິທານທີ່ເປັນທີ່ຮູ້ຈັກຂອງຫຼາຍໆຄົນກໍຈະເປັນນິທານເລື່ອງ ກຳພ້າຜີນ້ອຍ, ນິທານເລື່ອງທ້າວເຈັດໄຫ, ນິທານເລື່ອງ ພູມະໂລງ ພູບາຈຽງ, ນິທານເລື່ອງ ກຳະາຜະຫຍາດີ, ກຳພຶາເປັດດ່ອນຫົວຂຽວ.
ທີ່ມາ: ກະຊວງສຶກສາທິການ ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດການສຶກສາ.