ປຶ້ມປະຫວັດສາດລາວ ເຊິ່ງບັນດານັກຄົ້ນຄວ້າລາວໄດ້ຂຽນຂຶ້ນເຊັ່ນຄນະກັມມະການຄົ້ນຄວ້າຂອງກະຊວງສຶກສາກ່ອນປີ 1975 ປຶ້ມປະຫວັດສາດໄທກໍວ່າ ອ້າຍລາວມີກຳເນີດຢູ່ແຖບພູອານໄຕຕາເວັນຕົກສຽງເຫນືອ ຂອງມົງໂກລີປັດຈຸບັນ.
ເມື່ອ 5000 ປີກ່ອນແລ້ວຈິ່ງຄ່ອຍຍ້າຍຢາຍໄປຮອດແຂວງກັນຊູຂອງຈີນປັດຈຸບັນ ໃນນັ້ນກໍມີເຂດຫນຶ່ງສຳຄັນເອີ້ນກັນສືບຕໍ່ມາວ່າ ເມືອງລຸງເຈົາ /ລວງເຈົາ
ອາດເປັນໄປໄດ້ທີ່ກົງກັບຊື່ ລັນເຈົາ ເມືອງເອກຂອງແຂວງກັນຊູປັດຈຸບັນ ແຕ່ຈະແມ່ນຊື່ດຽວກັນນີ້ບໍ ກໍບໍ່ມີຂໍ້ມູນໃດໆອ້າງອີງໄວ້ ແຕ່ວ່າ ຂົງເຂດດັ່ງກ່າວນີ້ເປັນບ່ອນຜ່ານຂອງສາຍນ້ຳເຫລືອງທີ່ຈີນເອີ້ນວ່າ ນ້ຳຫວງເຫີ ແລະ ທາງລາວສະໄໝບູຮານ.
ກໍເອີ້ນຊື່ດຽວກັນນີ້ ໃນເວລານັ້ນ ເມື່ອ 5000 ປີກ່ອນ ຊົນຊາດລາວມີຊື່ວ່າ ອ້າຍລາວ (Aï-Lao) ແລະ ຢູ່ໃກ້ກັນກັບຊົນຊາດອື່ນໆ ເປັນຕົ້ນ ຊະນົງຍູ້ (Xiongnu) ຈີ້ (zi) ກາຊັກ ຕາດ(Tartar)
..ສ່ວນຊົນຊາດຮັ່ນເຊິ່ງເຮົາເອີ້ນວ່າ “ຈີນ” ນັ້ນ ກໍມາຈາກບໍລິເວນທະເລສາບກັສປຽນ ໃນເວລາຕໍ່ມາຕາມຫລັງອ້າຍລາວແລ້ວອ້າຍລາວກັບຊາວຮັ່ນກໍຜູກມິດກັນ ອ້າຍລາວໄດ້ຊ່ອຍຊາວຮັ່ນເຮັດເສິກຕ້ານຊົນຊາດຊະນົງຍູ້ທີ່ເຂັ້ມແຂງທີ່ສຸດໃນສະໄໝອ້າຍລາວເມືອງລຸງເຈົາ ແຕ່ຕໍ່ມາອ້າຍລາວກໍເປັນເສິກກັບຊົນຊາດຮັ່ນ ເຫດວ່າ ເຂົ້າບຸກຍຶດຍາດເຂດຂອງອ້າຍລາວ ເມື່ອບໍ່ແພ້(ບໍ່ຊນະ) ຊາວຮັ່ນແລ້ວຈິ່ງຖອຍຫນີໄປທາງໃຕ້ ຕັ້ງເຂດໃຫມ່ຂຶ້ນຢູ່ບໍລິ ເວນສາຍນ້ຳຢັງເສ ໃນແຂວງເສສວນຂອງຈີນປັດຈຸບັນ ພວກ ອ້າຍລາວຈຸນຶ່ງໄດ້ຕັ້ງເມືອງຂຶ້ນ ຊື່ວ່າເມືອງປາ
ໃນສະໄໝຣາຊະວົງເຊັຽະ (Xia 2205 ກ່ອນກຣິດສັກຣາດ/ກກສ ເຖິງ 1766 ກ່ອນກຣິດສັກຣາດ /ກກສ) ພວກອ້າຍລາວຜູກມິດກັບພຣະເຈົ້າໄຈ້ວູ່ແຫ່ງຣາຊະວົງດັ່ງກ່າວ (ເອກສານຈີນບູຮານ-ຕຳນານໄກວຈິ ສະຫລັກໃສ່ຕີວໃມ້ໄຜ່ກ່າວໄວ້)ໃນສະໄໝນີ້ ອ້າຍລາວຈຸນຶ່ງ ເອີ້ນຕົນເອງວ່າໄຕມຸງ (ໄຕເມືອງ) ເພາະຢູ່ບ່ອນເກົ່າແລ້ວ ຄືບໍ່ເປັນໄຕຄົວອີກຕໍ່ໄປ ຕາມເອກສານຕີວໄມ້ໄຜ່ຂອງຈີນບູຮານສະໄໝຣາຊະວົງໂຈວ (ຈູ : 1122 ກກສ – 221 ກກສ) ອ້າຍລາວກໍຜູກມິດກັບຣາຊະວົງນີ້ອັນສະແດງວ່າສະໄໝໃດໃນປວັດສາດຈີນບູຮານກໍມີຮ່ອງຮອຍອ້າຍລາວ…
ນ້ຳເຫລືອງ (ຫວງເຫີ) ສ້າງເມືອງລຸງເຈົາ (2500 ກກສ – 122 ກກສ)
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: RFi
