ພຣະອາຈານຊາຄໍາແດງ ເປັນພຣະນັກປະຕິບັດສາຍວິປັສນາກັມມັດຖານ ປະຕິບັດຊານເຕໂຊທາດ ຕາມປະຫວັດ ພໍຄ້າວໆນັ້ນ ແມ່ນພຣະອາຈານໄດ້ ເຂົ້າຄອງວິປັດສະນາທີ່ວັດມະຫາພຸດທະວົງສາປ່າຫຼວງ ນໍາພຣະເດດພຣະຄຸນຍາທ່ານມະຫາປານ ອະນັນໂທ, ເປັນພຣະຄອງວິປັສສະນາ ແຫ່ງພຣະຣາຊະອານາຈັກລາວ ພຣະອາຈານຊາຄໍາແດງໄດ້ພັກຢູ່ທີ່ວັດພຣະທາດຫຼວງເໜືອ ມະຫາກຸດີ ນໍາຍາທ່ານສົມເດັດອັຄະມະຫາບັນດີດ ລູກແກ້ວ(ຄູນ ມະນີວົງ) ພຣະສັງຄະນາຍົກ ແຫ່ງພຣະຣາຊະອານາຈັກລາວ.
– ຫຼັງຈາກນັ້ນກໍໄດ້ອອກປິກວິເວກ ປະຕິບັດວິປັດສະນາກັມມັຕຖານ ທີ່ພຸເຂົາຄວາຍ ໄດ້ສໍາເຣັດຊານຂັ້ນໜຶ່ງ ແລ້ວລົງໄປຢູ່ບ້ານທ່າໝາກ ເຫັບ ເມືອງນາຄະບູຣີ ແຂວງສີທັນດອນ ສ້າງວັດທີ່ນັ້ນ ໄດ້ອອກສຶບຕໍ່ສະແຫວງຫາທັມ ທີ່ຖ້ໍາແກ້ວທັມມະຣິດ ພູສາຣະແພຄອນແຮ່ ໄດ້ສໍາເຣັດທັມຂັນສູງສຸດຢູ່ທີ່ນັ້ນ, ກ່າວວ່າຊານທີ່ທ່ານສໍາເຣັດນັ້ນ ຊື່ວ່າເຕໂຊທາດ ສາມາດແປງກາຍ ຫາຍໂຕໄດ້ ເປັນຜູ້ມີຣິດ ຕອນທີ່ທ່ານພຣະອາຈານຊາຄໍາແດງສໍາເຣັດຊານນັ້ນ ສະມະນະສັກຂອງເພີ່ນໄດ້ພຽງຊາ(ພຣະອາຈານຊາ) ຊື່ສຽງເພິ່ນໂດ່ງດັງພຽງຕອນເປັນ ພຣະຊານັ້ນ ຄົນທັງຫຼາຍຈຶ່ງຮຽກຊື່ວ່າ ພຣະອາຈານຊາຄໍາແດງ ມາແຕ່ບັດນັ້ນ ແຕ່ຄວາມຈິງ ຫຼັງຈາກນັ້ນ ເພິ່ນກໍໄດ້ຖືກຫົດສົນຈົນເປັນພຣະຄຣູ ແລະແຖມສົມພານຫຼາຍຫຼາບ ແຕ່ຄົນທັງຫຼາຍຍັງຮຽກເພິ່ນວ່າຊາຢູ່ຢ່າງນັ້ນ.
– ພຣະອາຈານຊາຄໍາແດງ ໄດ້ເປິດສໍານັກວິປັສສະນາກັມມັດຖານ ທີ່ວັດທ່າໝາກເຫັບ ຈຶ່ງມີພຣະສົງສາມະເນນ ຕລອດທັງຍາດໂຍມ ໄປຮຽນນໍາເພີ່ນ ບໍ່ວ່າປະຊາຊົນທໍາມະດາ ຈົນຮອດເຈົ້ານາຍທັງມວນ.
– ລູກສິດຂອງພຣະອາຈານຫຼາຍອົງຫຼາຍທ່ານ ແຕ່ທີ່ຖືວ່າ ເປັນລູກສິດທີ່ສືບທອດເຈຕນາຣົມ ແລະໄດ້ດັ່ງທ່ານມີນັ້ນ ມີພຣະ 3 ອົງຄື:
1. ພຣະອາຈານຊາໄສ (ວັດດອນທໍຣະທີ) ສິກແລ້ວແຕ່ປີ 1982 ຍັງມີຊີວິດ ແລະບໍາເພັງທັມຢູ່ເໝືອນກັບພຣະສົງ ທີ່ບ້ານນັ້ນ.
2. ພຣະອາຈານຊາສູດ (ບ້ານດອນສໍາໂຮງ) ສິກປີ 1976 ຍັງມີຊວິດຢູ່ ແຕ່ປະຕິບັດທັມດັ່ງກັບພຣະ ຢູ່ບ້ານດັ່ງກ່າວນັ້ນ.
3. ພຣະອາຈານຊາໂງນ (ພຣະຄຣູບຸນທອງ ວິປະໄຊຍ໌) ສ້າງວັດພູກິ່ງແກ້ວ ຫາດຊາຍຄູນ (ປັດຈຸບັນຢູ່ວັດໜອງດ້ວງ ແລະວັດນາຄູນ) ດ້ວຍເຫດຜົນທາງສຸຂະພາຍຕ້ອງຢູ່ໃກ້ໝໍ ແຕ່ກໍນໍາພາຍາດໂຍມສ້າງມະຫາກຸສົນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.
– ລູກສິດທີ່ຮຽນ ແລະເຂົ້າຄອງກັມມັດຖານນັ້ນ ທີ່ເປັນພໍ່ອອກນັ້ນ ເຂົາວ່າມີຫຼາຍທ່ານ ແຕ່ເທົ່າທີ່ຮູ້ ແລະຮູ້ປະວັດດີຄື ທ່ານນາຍຄຣູພັນ ຊາລີຈັນ ເກີດບ້ານ ແສນໃຕ້ ຕາແສງເມືອງແສນ ເມືອງໂຂງ(ແຂວງສີທັນດອນ) ແຂວງຈໍາປາສັກ, ແຕ່ຍ້າຍຂຶ້ນມາຢູ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ສອນຢູ່ ໂຮງຮຽນເພັຍວັດ ແລະສຸດທ້າຍເປັນຄະນະສຶກສາກໍາແພງນະຄອນ ມໍຣະນະກັມ ເມື່ອປິ 2002 ທີ່ບ້ານສະພານທອງ.
– ລູກສິດອີກທ່ານໜຶ່ງ ທີ່ເປັນລູກສິດຫົວແກ້ວຫົວແຫວນຂອງທ່ານອາຈານຊາຄໍາແດງ ທີ່ຮຽນໃນສະໄໝຍັງເປັນພໍ່ອອກ ພາຍຫັຼງໄດ້ບວດ ຄື ພຣະອາຈານພໍ່ເຖົ້າສິງ ບ້ານດອນຮີນ້ອຍ ເມືອງໂຂງແຂວງຈໍາປາສັກ (ຢູ່ວັດຫາງດອນຮີ ແລະໄກ້ມໍລະນະພາບແລ້ວ ປະມານປີ 1993) ທ່ານພຣະອາຈານພໍ່ເຖົ້າສິງນີ້ ເປັນອາຈານຂອງຜູ້ຂຽນເອງ ເຂົ້າຄອງວິປັດສະນານໍາເພີ່ນແຕ່ອາຍຸ 14 ປິ ແລະພຣະອາຈານຊາໂງນນີ້ ກໍເປັນອາຈານຂອງຜູ້ຂຽນ ອີກເຊັ່ນກັນ ເຂົ້າຄອງນໍາເພີ່ນທີ່ວັດກາງໂຂງ ໃນໄລຍະດຽວກັນ ຄື ປິ 1980-1984 ຄືຜູ້ຂຽນຈະເຂົ້າຄອງນໍາ ອາຈານທັງສອງນີ້ ຄືຍາມກາງພັນສາເຂົ້າຄອງກັບອາານພໍ່ເຖົ້າສິງຕະລອດ 3 ເດືອນ ບໍ່ເວັ້ນ ແລະຍາມອອກພັນສາເຂົ້າຄອງນໍາພຣະອາຈານໃຫຍ່ຊາໂງນ ທີ່ວັດກາງໂຂງ ຈົນຮອດປີ 1984).
– ລູກສິດພຣະອາຈານຊາຄໍາແດງໂດຍກົງ ທັງເປັນລູກສິດຂອງຍາທ່ານປານ ອະນັນໂທດ້ວຍ ທີ່ຮຽນນໍາອາຈານຊາຄໍາແດງ ໂດຍກົງຕອນເປັນພໍ່ອອກແມ່ນ ອາຈານພໍ່ເຖົ້າສີ ບ້ານຂີ້ນາກຫີນຮອງ ປັດຈຸບັນຢູ່ທີ່ວັດຫາດຊາຍຄູນນອກ ເມືອງໂຂງ ຮຽນນໍາເພິ່ນຕອນເປັນພໍ່ອອກໃນທີ່ສຸດ ກໍອອກບວດ ທັງຜົວທັງເມັຍ ຊື່ວ່າແມ່ຂາວແດງ ຕອນຍັງໜຸ່ມຕ້ອງມາປະຈໍາຢູ່ທີ່ວັດສີສັງວອນ ເພື່ອບໍ່ຢູ່ໃກ້ກັນ ແຕ່ປັດຈຸບັນຢູ່ວັດພູກິ່ງແກ້ວ ກອງມະນີຫາດຊາບຄູນ.
– ລູກສິດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ຖືວ່າເປັນສິດເອກ ຂອງພຣະອາຈານຊາຄໍາແດງ ສ່ວນທີ່ເປັນພຣະສົງນັ້ນ ລູກສິດເອກະຂອງເພິ່ນນັ້ນ ຈະຮຽກ ນາມນໍາໜ້າວ່າ (ຊາ) ໝົດທຸກອົງ ດ້ວຍເຫດວ່າ ອາຈານເປັນພຽງຊາ ລູກສິດເຖິງເປັນຄຣູ ກໍຕາມ ແຕ່ບໍ່ກ້າໃຊ້ສະມະນະສັກເກີນອາຈານ ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ພຣະອາຈານທັງສາມ ຈຶ່ງມີຊື່ທາງສະມະນະສັກພຽງຊາ ເທົ່ານັ້ນ
ພຣະອາຈານຊາຄຳແດງ ຍານະວຸທໂທ ເປັນພຣະສົງຊາວລາວທີ່ອົບພະຍົບໄປອາໃສຢູ່ປະເທດກຳປູເຈຍ ຫລັງຈາກປ່ຽນແປງການປົກຄອງ ປີ 1975 ເພາະໃນເວລານັ້ນວົງການພຣະສົງລາວແມ່ນປັ່ນປ່ວຍຢ່າງໜັກພຣະຜູ້ຫລັກຜູ້ໃຫຍ່ຂອງບ້ານເມືອງ ລວມເຖີງສົມເດັຈພຣະສັງຄະຣາຊກໍ່ໄດ້ພາກັນຫລັງໄຫລ ອອກຈາກບ້ານເມືອງຫລັງຈາກທີ່ພັກຄອມມູນິດຍືດອຳນາດໃນປີ 1975 ພຣະອາຈານຊາຄຳແດງເອງກໍ່ເປັນໜື່ງໃນນັ້ນທີ່ໂຕນໜີອອກຈາກບ້ານເກີດ ຕ້ອງໄດ້ໄປອາໃສບ້ານອື່ນຢູ່ ຕະຫລອດຊີວີດຂອງທ່ານແມ່ນບໍ່ໄດ້ກັບມາບ້ານເກີດເລີຍ ຈົນໄດ້ມໍລະນາພາບ ລວມອາຍຸໄດ້ 126 ປີ, ຜິດພາດປະການໃດຂໍອະໄພມານະທີນີ້
ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: ພຣະອາຈານ ຊາຄໍາແດງ
